Jan_fontijn biograaf de haan
Jan Fontijn ( - ) was de godfather van de schrijversbiografie
Het was een gedenkwaardig moment, schreef Jan Fontijn ruim twintig jaar geleden in de Volkskrant. ‘De ontdekking dat ik door lezen een gebied betrad waar mijn vader buiten stond en waar hij geen greep op kon krijgen. Lezen gaf me, zo verbeeldde ik me, macht over hem. Wanneer ik in de huiskamer in zijn tegenwoordigheid een boek las, dan was dat een soort stil gevecht.’
Amsterdammer Fontijn is zijn leven lang lezer gebleven. En schrijver. Hij was universitair docent bij de Universiteit van Amsterdam en literatuurcriticus voor Het Parool, Vrij Nederland en de Volkskrant. Maar vooral was hij de godfather van de Nederlandse schrijversbiografie. Zelf tekende hij onder meer voor Frederik van Eeden en Jacob Israël de Haan. Zijn laatste boek, eind vorig jaar verschenen, ging over de negentiende-eeuwse Franse schrijver Stendhal.
Inspirerend als docent
In een in memoriam schrijft Marita Mathijsen, emeritus hoogleraar moderne Nederlandse letterkunde aan de UvA en oud-leerling: ‘De neerlandistiek heeft een van zijn parels verloren. Voor mij was hij, toen ik in Nederlands ging studeren, de meest inspirerende docent van allemaal. De hoogleraren van toen vielen bij hem in het niet. Van hem heb ik het echte lezen van lit
In dook in een VPRO-televisieprogramma plotseling een man op die vertelde op 30 juni de Nederlandse schrijver, zionist, ex-zionist en homoseksueel Jacob Israël de Haan te hebben vermoord. In de biografie van De Haan die Jan Fontijn nu publiceert, wordt nauwkeurig uit de doeken gedaan wat diens beweegredenen waren. De Haan was weliswaar vol zionistische ideeën naar het Beloofde Land gekomen, maar bespeurde al snel de haat tussen Arabieren en Joden én tussen zionistische Joden en orthodoxe Joden, en schreef daarover kritische artikelen in Britse en Nederlandse kranten.
Het was wachten op wraak &#; hij werd al enige tijd bedreigd -, en die kwam uiteindelijk van de zionistische Haganah. De Haan werd door deze paramilitaire beweging geschaduwd en er vond zelfs een ontmoeting plaats met zijn moordenaar. In het televisieprogramma onthulde deze dat de opdracht van ‘hogerop’ kwam, van de latere president van Israël Izhak Ben Zwi. Het was dus een politieke moord, maar uit de nauwkeurig geschreven biografie van Fontijn blijkt ook dat De Haan veel controversiële eigenschappen had, waardoor hij vaak mensen tegen zich in het harnas joeg.
De Haan, geboren in Smilde, broer van de schrijfster Carry van Bruggen, had een vader die ook he
Jacob Israël de Haan, een man van uitersten
Jacob Israël de Haan was Jood en homoseksueel. Die “facts of life” bepaalden zijn bestaan, en de keuzes die hij daarin heeft gemaakt. Hij ontwikkelde zich van decadent auteur tot orthodox gelovige, van socialist tot zionist, om zich in Jeruzalem met volle overtuiging tot het antizionisme te bekeren. Een man van uitersten, die welbeschouwd alleen in tegenstellingen kon denken. Zijn proza en poëzie getuigen ervan: onschuld vindt schuld op zijn pad, de tijdelijkheid wordt tegenover de eeuwigheid gezet, stad tegenover platteland, zonde tegenover reinheid. De volwassen man, die “een jongen in Zaandam is geweest”, omarmt de stad, die hem fel “tot zich heeft genomen”. In Amsterdam droomt hij van Jeruzalem, terwijl hij – eenmaal daar aangekomen – weer naar Amsterdam verlangt. Een gevoelsmens? Maar dan wel van de laatromantische soort, waarin doodsdrift, seksualiteit en het pathologische door de “ontdekking” van het onbewuste een geheel eigen dimensie hebben gekregen. Onrust is niet alleen de titel van zijn beroemdste gedicht maar een sleutelwoord in heel zijn oeuvre.
Jan Fontijn schreef met Onrust. Het leven van Jacob Israël de Haan de biografie van deze zonderling.
Geaardheid
Jacob Israël de Haan wordt op 31 december geboren in Smilde
Jan Fontijn over zijn biografie van Jacob Israël de Haan
Jan Fontijn over zijn biografie van Jacob Israël de Haan
Hoofdgast is Jan Fontijn over zijn biografie ‘Onrust. Het leven van Jacob Israël de Haan’.De controversiële Jacob Israël de Haan was dichter, jurist en journalist. In emigreerdehij naar Palestina en schreef vurige polemieken tegen de zionisten. Fontijn beschrijft hetdynamische leven van deze man en schetst ondertussen een beeld van het fin de siècleen de aanloop naar de Eerste Wereldoorlog. ‘Onrust. Het leven van Jacob Israël de Haan’ verscheen bij uitgeverij De Bezige Bij. Jan Fontijn () is neerlandicus. Hij schreef eerder een biografie over Frederik van Eeden. Max Pam met zijn rubriek Ketter en Geest met berichten die voor goddelozen, humanisten en atheïsten van belang zijn. Nausicaa Marbe en Chris Rutenfrans over Crisis in de Fifa en Meer Macht voor de Eerste Kamer. FBI en Zwitserse justitie onderzoeken corruptie en malversaties bij de FIFA, zoals de dubieuze toewijzing van de WK's aan Rusland en Qatar in en Het gaat om veel geld, machtsmisbruik en ook om de verantwoordelijkheid voor mensonterende arbeidsomstandigheden bij de bouw van voetbalstadions in Qatar. Hoe bestaat het dat de verantwoordelijke voorzitter Sepp Blatter vrijdag gewoon herkozen wordt?
Cookie Consent
De neerlandistiek heeft een van zijn parels verloren. Mensen zoals Jan Fontijn maakten de neerlandistiek in de jaren zeventig en daarna tot een geliefd en gerespecteerd vak aan de universiteit. Voor mij was hij, toen ik in Nederlands ging studeren, de meest inspirerende docent van allemaal. De hoogleraren van toen vielen bij hem in het niet. Van hem heb ik het echte lezen van literatuur geleerd. Close reading, jazeker, hij bewonderde de Merlyn-school. Maar close reading was voor hem alleen de vaardigheid om verder te kunnen – om een tekst te doorgronden en daarna de breedte en de diepte in te kunnen. Nietzsche, Proust, Freud, Schopenhauer haalde hij erbij, liet verbanden zien, doorgrondde de literatuur in al zijn facetten en met al zijn tentakels naar andere schrijvers en naar de maatschappij.
Hij wist hoe hij het beste uit zijn studenten kon halen, en hij werkte dan ook graag met ze samen. Na afloop van een cursus maakte hij met hen gestencilde eindproducten van hoog niveau, zoals die over het werk van een van zijn lievelingsauteurs, W.F. Hermans. Met enkele van zijn studenten, Inge Polak, Diny Schouten, Gideon Lodders, schreef hij vernieuwende studies.
Beperkt was hij niet in zijn voorkeuren: of het nu over modernisme of symbolisme of naoorlogse aut