Oliver sacks film
Oliver Sacks: een geest als een uitdijend heelal
Vriend en journalist Lawrence Weschler laat vooral zien hoeveel er van neuroloog Oliver Sacks gehouden is.
Het was een groot, vrij rondzwervend dier, zijn hoofd altijd opgeheven in een eeuwige staat van verwondering. Een fanatiek motorrijder, die op vrijdagavond met kilometer per uur Death Valley inscheurde om zaterdagochtend de zon boven de woestijn te zien opkomen. Hij frequenteerde de ruigste gaybars van New York, pikte daar gemaskerde mannen op en schoot er heimelijk foto’s die hij in zijn eigen doka ontwikkelde. Amfetamine en lsd slikte hij met handenvol. In negen dagen en nachten schreef hij een boek dat een bestseller werd. Net zo goed verscheurde hij menig manuscript.
Wie nog niet eerder over hem heeft gelezen, zou kunnen denken dat hij in de verkeerde biografie is beland. Die van een excentrieke dichter, rockster, een losgeslagen kunstenaar. Maar dit alles gaat over Oliver Sacks, de in op jarige leeftijd overleden neuroloog die wereldberoemd werd met zijn populair-wetenschappelijke boeken. Met een huiveringwekkend inlevingsvermogen en luisterrijke pen schreef de dokter die als kind al schrijver wilde worden over zijn patiënten, en wat hun mankeerde. Zoals de man die zijn vrouw voor een hoed hield. Of over het ontwake
‘Oliver Sacks: His Own Life’ is verdomd ontroerend ★★★★☆
Toen Oliver Sacks 10 jaar oud was, nam zijn moeder weleens een menselijke foetus mee om in te snijden. Zo kon haar oogappeltje vast oefenen, voor als hij later dokter zou worden. Dat was ‘niet makkelijk voor iemand van 10’, zegt de vermaarde Britse neuroloog er zelf laconiek over.
Het is onmogelijk om niet hoe langer hoe gefascineerder te raken door deze man, in deze documentaire met de dodelijk saaie titel Oliver Sacks: His Own Life. Regisseur Ric Burns heeft goud in handen: gediagnosticeerd met terminale kanker besluit Sacks op de valreep openhartig terug te blikken op zijn leven, in een biografie en een documentaire. Wat Sacks, die in overleed, en zijn naasten vertellen is allemaal even verbazingwekkend als intrigerend: zijn wereldberoemde onderzoeken naar een mysterieuze slaapziekte, zijn obsessie met het metrisch systeem, zijn merkwaardige, paradoxale relatie met zijn lichaam – de zachtaardige dokter was ooit één grote spierbundel op een motor –, het moment dat hij besloot een beer uit te dagen en die keer dat hij leed aan het omgekeerde van een writer’s block: hij kon uit angst niet stoppen met schrijven, maar het sloeg nergens op.
Oliver Sacks: His Own Life kijkt voorbij de wereldfaam en het verst
Samenvatting
Zijn tomeloze energie en ongeremde nieuwsgierigheid brachten de jonge Oliver Sacks regelmatig in netelige situaties, maar diezelfde gedrevenheid maakte dat hij jaren later zou uitgroeien tot de meest gelezen en geprezen neuroloog ter wereld.
Hoewel de mens Sacks in zijn boeken nooit ver weg is, gaat hij in 'Onderweg' dieper in op hoe hij zijn roeping als schrijver en arts vond. Openhartig en met humor schrijft Sacks over de romantische en intellectuele liefdes in zijn leven, zijn worsteling met een drugsverslaving en zijn dodelijke verlegenheid, de band met zijn schizofrene broer en zijn literaire en wetenschappelijke voorbeelden. Ook haalt hij herinneringen op aan zijn bezoeken aan Amsterdam, waar hij werd ingewijd in de liefde.
'Onderweg' is het persoonlijke verhaal van een virtuoze, kleurrijke wetenschapper die ons met zijn indrukwekkende casestudy's diepgaande inzichten heeft geschonken in zowel de mens als de werking van het brein.
Interviews en artikelen (2)
nieuws
Moraliteit is essentieel voor identiteit – niet geheugen
Ger Post15 september Onze identiteit is voornamelijk opgebouwd uit onze herinneringen, is vaak de gedachte. Recent onderzoek spreekt dit tegen: pas wanneer we grip op ons morele universum verliezen, vervaagt onze identiteit.
Creatief dokteren
‘Empathie is niet voldoende’, bromt de beroemde neuroloog en schrijver Oliver Sacks () in een documentaire uit ‘Soms wou ik dat ik mijn patiënten kon zíjn, zodat ik precies zou ervaren wat zij ervaren.’ Je gelooft de man onmiddellijk. Hij is ook zo innemend, met zijn ziekenfondsbril en rabbijnse baard. ‘Ik zou herinnerd willen worden als iemand die heeft geluisterd – naar zijn patiënten en naar anderen, als iemand die heeft geprobeerd zich vóór te stellen hoe het leven voor ze moet zijn geweest, die ze een stem heeft gegeven.’
Oliver Sacks is precies om die reden geliefd. Niet omdat hij een grote wetenschappelijke ontdekking heeft gedaan of een baanbrekende theorie over de menselijke geest heeft bedacht. Sacks werd beroemd omdat hij met inlevingsvermogen wist te schrijven over de ervaringen van mensen met ernstige neurologische aandoeningen. Hij is een groot be-schrijver. Hij onderscheidde zich van zijn collega’s doordat hij meer geïnteresseerd was in de ervaring van patiënten dan in de oorzaken van hun aandoeningen. Zijn beroemdste essays – denk aan ‘De man die zijn vrouw voor een hoed hield’, over een arme drommel met zielenblindheid – hebben de aantrekkingskracht van een freakshow, maar de finesse van een kort verhaal van Tsjechov.
Sacks stierf in K
Terminale Oliver Sacks schrijft ontroerende autobiografie
De dagen van de Britse neuroloog Oliver Sacks (81) zijn geteld. In februari meldde hij in een ingezonden brief aan The New York Times dat de oogtumor die hem negen jaar geleden het zicht in zijn rechteroog kostte alsnog heeft geleid tot niet meer te genezen uitzaaiingen in de lever: "Ik moet nu beslissen hoe ik de maanden die me nog resten ga invullen."
Bij zijn beperkte toekomstplannen hoorde hoe dan ook schrijven: zijn autobiografie was net af, aldus Sacks in zijn brief, en een paar andere boeken moesten nog worden voltooid. Er was, kortom, nog werk te verzetten, maar dat betekende niet dat hij zijn resterende tijd met zure plichten vulde.
Schrijven is vrijwel zijn hele leven zijn houvast en geluk geweest. Hij begon ermee toen hij 14 was, in dagboeken, waarvan hij er meer dan duizend heeft gevuld. En hij vond er zijn draai mee als neuroloog toen hij de boeken ging schrijven waarmee hij wereldfaam verwierf. Zoals 'Ontwaken in verbijstering', over patiënten die als gevolg van een slaapziekte veertig jaar als zombies leefden en dankzij het middel l-DOPA korte tijd uit hun toestand ontwaakten. Of 'De man die zijn vrouw voor een hoed hield' en 'Een antropoloog op Mars', over de uitwerking van neurologische aandoeninge