Rob oudkerk
Op de hoek van de Tweede Jan van der Heijdenstraat met de Van Woustraat, op nummer , had Leendert Oudkerk (Amsterdam, 9 juni &#; Amsterdam, 25 december ) voor de oorlog zijn textiel/manufacturenzaak. Ze woonden boven de zaak. Leendert was getrouwd met muziekpedagoge Henriëtte Hamburger (Amsterdam, 26 mei &#; Birkenau, 30 januari ) en zij hadden vijf kinderen; Gerrit (Amsterdam, 23 september &#; Auschwitz, 14 februari ), Aron (Nol, Amsterdam, 5 september &#; Auschwitz, 22 oktober ), Helene (Leny, Amsterdam, 3 januari ), Elisabeth (Amsterdam, 2 april &#; 14 juni ) en Jacob (Jaap, Amsterdam, 16 maart ). Het gezin Oudkerk woonde met schoonmoeder en de huishoudster boven de zaak. Slecht drie kinderen overleefden de oorlog. Elisabeth zat in het verzet en werkte in de crèche op de Plantage Middenlaan. Zij is beter bekend als Betty Oudkerk.
Betty was zeventien jaar oud toen ze in de crèche begon te werken. Ze zag er alles en was een van de redders van Joodse kinderen. Ze sprak haar hele leven nauwelijks over wat ze er had meegemaakt, tot vier jaar voor haar dood. Toen liet ze het verhaal op aandringen van haar kinderen optekenen. Ze was een van de verzorgsters die bij de crèche wachtte tot de tram bij de halte voor de Hollandsche Schouwburg stopte en dan met de kinderen ging
‘Betty Oudkerk redt kinderen uit de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg. Maar hoe kan iemand die zoveel lef heeft getoond, het zo lastig vinden om trots te zijn? Judith vertelt het spannende verhaal van haar moeder. Een kinderverzorgster in verzet!’
‘Wat ben ik blij dat ik het heb overleefd’, zegt Betty Oudkerk op de 18e verjaardag van haar kleindochter. ‘Ik heb net één van mijn geredde kinderen ontmoet’.
Betty Oudkerk is kinderverzorgster in de crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg tijdens WO2. Ze helpt mee om zo’n joodse kinderen te redden uit de handen van de nazi’s.
Wanneer de crèche wordt gesloten en Amsterdam ‘Judenrein’ wordt verklaard, besluit ze onder te duiken. Helaas wordt ze opgepakt, maar door haar moed en improvisatievermogen toch nog gered. Maar dat geldt niet voor haar andere familieleden Zij worden vergast in vernietigingskamp Auschwitz.
Judith was in te gast bij het bij het programma M naar aanleiding van het overlijden van haar moeder Betty. Het fragment is hier terug te zien.
Afgelopen zondag is in haar woonplaats Amsterdam verzetsstrijdster Betty Goudsmit-Oudkerk op zesennegentigjarige leeftijd overleden. Zij was het laatste nog levende personeelslid van de beroemde crèche tegenover de Hollandsche Schouwburg aan de Amsterdamse Plantage Middenlaan, van waaruit het personeel tijdens de Tweede Wereldoorlog vele honderden joodse kinderen wist weg te smokkelen. Als zeventienjarige joodse kinderverzorgster werkte Betty mee aan dit verzet.
Betty Goudsmit-Oudkerk verloor tijdens de oorlog haar moeder, oma en twee broers. Tot enkele jaren geleden sprak ze publiekelijk nooit over haar oorlogservaringen. Op aandringen van haar kinderen liet ze haar verhaal uiteindelijk toch vastleggen in het boek Betty &#; Een joodse kinderverzorgster in het verzet, geschreven door Esther Göbel en Henk Meulenbeld. Het eerste exemplaar werd in overhandigd aan Eberhard van der Laan, destijds burgemeester van Amsterdam. De uitgever schrijft naar aanleiding van het overlijden van de verzetsvrouw:
&#;Door haar moed, charme en mazzel ontsnapte ze aan een wisse dood. Vanuit het totale isolement waarin ze uiteindelijk terechtkwam wist ze zich na de oorlog een nieuwe familie en een nieuw bestaan te verwerven.&#;
Een jaar geleden legde Betty Goudsmit-Oudkerk een krans bij het
Een bekende zin uit de Talmoed is: Wie één mensenleven redt, redt de hele wereld. Mijn Joodse moeder, Betty Goudsmit heeft er, samen met anderen, meer dan zeshonderd gered.
Ze was zeventien jaar toen ze kwam te werken in de Joodse crèche op de Plantage Middenlaan in Amsterdam, tegenover de Hollandsche Schouwburg. Daarvandaan werden de Joden gedeporteerd. Omdat de Duitsers niet tegen het gehuil van de kinderen konden, werden de kinderen tot het moment van deportatie naar de crèche gebracht. Met gevaar voor eigen leven smokkelden de kinderverzorgsters kinderen de crèche uit en gaven ze door aan mensen uit het verzet die voor onderduikadressen zorgden.
Ondertussen werden Betty's moeder en oma, en veel van haar andere familieleden naar Auschwitz gedeporteerd en vermoord. Toen de crèche geliquideerd werd, omdat Amsterdam in 'Judenrein' werd verklaard, is ze ondergedoken.
Na de oorlog heeft mijn moeder geleden onder het feit dat ze zoveel kinderen niet heeft kunnen redden. Ik vertel in mijn gastles over haar dappere activiteiten, over het lot van haar familie en over de manier waarop haar geschiedenis mij heeft beïnvloed. Vaak zei ze: 'Het kan me niet schelen of ik jullie kwijtraak, ik heb toch alles al verloren.'
Ik praat met de leerlingen over moed en lafheid. En ik vraag mij
Betty Goudsmit-Oudkerk, een bekende verzetsheldin van Joodse komaf, is zondag in de vroege morgen op jarige leeftijd overleden. Ze was het nog laatste levende personeelslid van de Joodse crèche aan de Plantage Middenlaan in Amsterdam, tegenover de Hollandsche Schouwburg. Tijdens de Sjoa lukte het Goudsmit-Oudkerk samen met collega&#;s om vele honderden Joodse kinderen te redden door ze weg te smokkelen. Ze was kinderverzorgster, zeventien jaar oud en werkte enthousiast aan mee aan deze vorm van verzet.
Wonen boven de winkel
Elisabeth Goudsmit-Oudkerk groeide op in een warm en liefdevol gezin, waar veel aan anderen werd gedacht, aldus het Joods Cultureel Kwartier. Haar vader Leendert Oudkerk had een succesvolle manufacturenzaak in de Van Woustraat in Amsterdam. Het was een lieve, hardwerkende man. Moeder Henriette Hamburger-Monnickendam was muziekpedagoge. Betty had een goede band met ze. Het gezin Oudkerk woonde boven de winkel. Ze waren met vijf kinderen: Gerrit, Nol, Leni, Betty en Jaap. In december overleed vader Oudkerk aan een hersenbloeding. Betty herdacht zijn dood nog ieder jaar.
Sieny Kattenburg
Op de Amsterdamse Huishoudschool aan het Zandpad in Amsterdam ontmoette Betty andere Joodse meisjes – sommigen waren uit Duitsland gevlucht. Ook leerde zij daar Sieny K